Чанарын менежмент гэдэг нь аливаа бүтээгдэхүүний чанарыг дээшлүүлэхийн тулд хийгдэж байгаа ажилчдын арга барил, ажлын процессын чанарын сайжруулалт зэрэг бүхий зохион байгуулалтын арга хэмжээг хэлнэ. Ажил гэдэг томьёолол нь чанарын менежментэд үйлчилгээний ажил гэж хэрэглэгдэх ба энэ хэрэглээнээсээ илүү дотоод зохион байгуулалтын үйлчилгээ гэсэн ухагдахуунаар явна. Чанарын менежмент нь менежментийн үндсэн гүйцэтгэх үүрэг юм. Агаарын- болон сансрын тээвэр, автомашины үйлдвэрлэл, эмнэлгийн техник, эрүүл мэндийн ханган нийлүүлэлтийн салбарын зарим хэсэг, эмийн- болон хүнсний бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлд чанарын менежментийг зайлшгүй хэрэглэхийг заасан байдаг.
Хэрэглээ
Эдийн засгийн шинжлэх ухаанд чанарын менежментийг, менежментийн нэг хэсэг гэж харан, түүний зорилго нь ажлын (ажлын чанар) үр дүн болон үр ашиг эсвэл бизнесийн процессыг сайжруулахад оршино. Үүний тулд материал болон хугацааг харгалзан үзсэний үндсэн дээр бүтээгдэхүүн болон үйлчилгээний ажлын чанарыг алдахгүй байх эсвэл сайжруулан хөгжүүлэх зорилготой юм.
Агуулгын хувьд харилцааны бүтцийг сайжруулах, мэргэжлийн шийдлийн стратеги, хэрэглэгчийн сэтгэл ханамжийг хадгалж авч үлдэх эсвэл дээшлүүлэх, ажилчдадаа урамшуулах, тодорхой ажлын процесс болон гар ажиллагааг стандартжуулах, бүтээгдэхүүн болон үйлчилгээнд зориулсан стандартыг бий болгох, баримтжуулах, мэргэжил дээшлүүлэх сургалт, ажлын байрны тохижилт болон хэрэгцээт тоноглол зэрэг орно.
Ажлын дэс дарааллын бүтэц зохион байгуулалтад чанарын менежмент нь тухайн ажлын байранд хийгдэж байгаа ажлын чанар нь тогтвортой байлгах хянах үүрэгтэй. Чанар нь зах зээлд гаргаж байгаа бүтээгдэхүүн болон ажил үйлчилгээгээр зогсохгүй мөн тухайн байгууллага өөрийн дотоод процесст тогтоож өгсөн дүрмийн дагуу хийгдэж байгаа бүтээгдэхүүний чанар болон хийж байгаа ажлын процессын чанарыг ч хамааруулан авч үзэх ёстой юм. Эдгээр шаардлагуудыг тусад нь тодорхойлж өгч болохоос гадна урьдчилсан хүсэлт маягаар оруулж өгч бас болно.
Чанарын менежмент нь тэгэхээр албадан өндөр чанартай үр дүнг бий болгох бус харин өгөгдсөн буюу захиалсан чанарыг баталгаатай хийж гүйцэтгэх юм. Мөн ямар нэг хямдхан бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийн процесс хүртэл тодорхой чанарын менежментийн хатуу шаардлагыг биелүүлэх ёстой байж болдог. Тиймээс ISO гэх мэт чанарын сертификатууд нь үргэлж тухайн бүтээгдэхүүний чанарын үнэлэмжийн талаар биш харин зөвхөн үйлдвэрлэлийн процессын чанарын менежментэд зориулсан сертификат байж болдог.
Чанарын менежментийн үндсэн багаж
Чанарын менежментийн загваруудаас хамгийн ихээр мэдэх загварт EFQM-загвар (англиар: European Foundation for Quality Management, орчуулбал европын чанарын менежментийн байгууллага) мөн ISO-9001 ордог.
Ном зүй
- Armin Töpfer, Hartmut Mehdorn: Total Quality Management, 3. Aufl., Luchterhand, Berlin 1994, ISBN 3-472-01759-7.
- Ekbert Hering, Jürgen Triemel, Hans-Peter Blank: Qualitätsmanagement für Ingenieure, 5. Aufl., Springer, Berlin/Heidelberg 2003, ISBN 978-3-662-09616-1.
- Uli Greßler, Rainer Göppel: Qualitätsmanagement. Eine Einführung, 11. Aufl., Bildungsverlag EINS, Köln 2022, ISBN 978-3-427-05270-8.
- Georg M. E. Benes, Peter E. Groh: Grundlagen des Qualitätsmanagements, 5. Aufl., Hanser, München 2022, ISBN 978-3-446-46927-3.
